สืบสานประเพณี...ลอยกระทงสี่ภาคทั่วไทย

"...ประเพณีสำคัญของไทยอย่างวันเพ็ญเดือนสิบสอง หรืองานเทศกาลลอยกระทง ซึ่งปีนี้ตรงกับวันที่ 10 พฤศจิกายนใกล้เข้ามาถึงทุกที คงถือเป็นสิ่งดีไม่น้อยครับ ที่เราจะได้มีกิจกรรมช่วยผ่อนคลายความเครียดกันได้บ้าง โดยสำหรับปีนี้ แม้ว่ากิจกรรมลอยกระทงในหลายจังหวัดจะถูกเลื่อนออกไป แต่ก็ยังมีอีกหลายจังหวัดที่ยังคงจัดงานอยู่อย่างยิ่งใหญ่ ดังเช่นทุกปีที่ผ่านมา ไม่ว่าจะเป็นจังหวัดทางภาคเหนือ ภาคกลาง ภาคอีสาน ภาคใต้ รวมไปถึงกรุงเทพมหานครเอง ทีนี้ก็ขึ้นอยู่ที่เราแล้วล่ะครับ ว่าจะไปเที่ยวงานลอยกระทงที่ไหนกัน...

          ที่เก่า เวลาเดิม แต่ต่างกันที่เป็นคนละปี... ผมหวนกลับมายืนที่นี่อีกครั้ง ริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยา

          ในขณะที่สองสายตาทอดมองออกไป รับรู้และมองเห็นได้ถึงภาพสายน้ำที่ไหลเชี่ยวกราก... หนึ่งหัวใจก็พลันกังวลและหวั่นวิตกอยู่ไม่น้อยกับปริมาณที่สูงยิ่งกว่าทุกปี และแล้วก็มีหนึ่งคำถามที่ผุดเข้ามาในห้วงความคิด คือ...ปีนี้น้ำจะท่วมมั้ย???

          บรรยากาศความวุ่นวายของกรุงเทพมหานครที่ปรากฏให้เห็น ก็คงเทียบไม่เท่ากับความว้าวุ่นในหัวใจของผู้คนที่กำลังหวาดหวั่น และเชื่อว่าหลายต่อหลายคนคงยังไม่พร้อมที่จะให้มีงานรื่นเริงในช่วงเวลาแบบนี้ แต่ถ้ามองอีกแง่หนึ่ง งานรื่นเริงก็ถือเป็นเครื่องมือที่ช่วยรักษาและเยียวยาจิตใจของผู้คนให้เข็มแข็งขึ้นได้เช่นกัน

          ยิ่งประเพณีสำคัญของไทยอย่างวันเพ็ญเดือนสิบสอง หรืองานเทศกาลลอยกระทง ซึ่งปีนี้ตรงกับวันที่ 10 พฤศจิกายนก็ใกล้เข้ามาถึงทุกที คงถือเป็นสิ่งดีไม่น้อยครับ ที่เราจะได้มีกิจกรรมช่วยผ่อนคลายความเครียดกันได้บ้าง โดยสำหรับปีนี้ แม้ว่ากิจกรรมลอยกระทงในหลายจังหวัดจะถูกเลื่อนออกไป แต่ก็ยังมีอีกหลายจังหวัดที่ยังคงจัดงานอยู่อย่างยิ่งใหญ่ ดังเช่นทุกปีที่ผ่านมา ไม่ว่าจะเป็นจังหวัดทางภาคเหนือ ภาคกลาง ภาคอีสาน ภาคใต้ รวมไปถึงกรุงเทพมหานครเอง ทีนี้ก็ขึ้นอยู่ที่เราแล้วล่ะครับ ว่าจะไปเที่ยวงานลอยกระทงที่ไหนกัน...

          แต่ผมคงต้องขออนุญาตระบุวันที่จัดงานลอยกระทงของแต่ละแห่งตามกำหนด ณ วันที่ผมเขียนได้อารี่ไว้ก่อนนะครับ ส่วนในกรณีที่ในบางพื้นที่ถูกน้ำท่วมหนักจนต้องยกเลิกหรือเลื่อนงานออกไป คงต้องสอบถามกำหนดการกับทางหน่วยงานที่จัดงานลอยกระทงในพื้นที่นั้นๆอีกครั้ง ตามหมายเลขโทรศัพท์ที่แจ้งไว้ในแต่ละแห่งได้เลยครับ

แอ่วเมืองเหนือ...ชมประทีป

เผาเทียน เล่นไฟ จ.สุโขทัย

8-10 พฤศจิกายน

          ถ้าพูดถึงงานลอยกระทง เผาเทียนเล่นไฟล่ะก็ เชื่อว่าหลายคนต้องคุ้นชื่อและเคยได้ยินเป็นแน่ครับ เพราะงานนี้ถือเป็นงานใหญ่ และมีชื่อเสียงประจำจังหวัดสุโขทัยเลยล่ะครับ แต่จะมีสักกี่คนที่ทราบว่า ทำไมงานลอยกระทงของที่นี่ ถึงเรียกว่า งานเผาเทียนเล่นไฟ...?

          นั่นก็เป็นเพราะว่า ได้มีการค้นพบคำว่า “เผาเทียนเล่นไฟ” จากส่วนหนึ่งของศิลาจารึกหลักที่ 1 ดังจะเห็นได้จากตอนที่ว่า

          "…เมืองสุโขทัยนี้มีสี่ปากปตูหลวง เที้ยรย่อมคนเสียดกัน เข้ามาดูท่านเผาเทียนเล่นไฟเมืองสุโขทัยนี้มีดั่งจักแตก…"

          ซึ่งทางนักวิชาการหลายท่านได้ตีความและสันนิษฐานกันว่า เผาเทียนเล่นไฟ ก็หมายถึงงานลอยกระทงนั่นเอง เพราะมีลักษณะที่คล้ายกันมาก และนี่จึงเป็นที่มาของชื่องานลอยกระทงที่สุโขทัย และเรียกสืบต่อกันมาหลายสิบปีว่า “งานเผาเทียนเล่นไฟ”

          และสำหรับงานเผาเทียนเล่นไฟในปีนี้ จะจัดขึ้นระหว่างวันที่ 8-10 พฤศจิกายนครับ ที่อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัยนี่เอง โดยกิจกรรมส่วนใหญ่จะเน้นการแสดงออกถึงวัฒนธรรมอันงดงามและเป็นเอกลักษณ์ของสุโขทัย ตั้งแต่พิธีรับอรุณแห่งความสุขครับที่เริ่มตอนตีห้าครึ่ง มีการตักบาตร และเจริญพระพุทธมนต์ ณ อุโบสถวัดตระพังเงิน ไปร่วมทำบุญกันได้เลย

          ส่วนช่วงเย็นสักประมาณ 5โมง ก็จะมีการแสดงดนตรีไทยหลายที่เลยครับ ทั้งบริเวณวัดชนะสงคราม บริเวณวัดสระศรี บริเวณหน้าประตูทางเข้าอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ด้านประตูใหญ่ และบริเวณวัดตระพังเงิน พอถึงเวลาหกโมงเย็น ก็เป็นกิจกรรมข้าวขวัญวันเล่นไฟที่หน้าวัดมหาธาตุ ตกดึกสักสามทุ่มก็สามารถชื่นชมศิลปะแบบไทยๆกับการแสดงโขนบริเวณด้านหลังวัดชนะสงคราม หรือจะชมการแสดงตำนานเรือท้าวศรีจุฬาลักษณ์ก็ได้เหมือนกันครับ ตอนสี่ทุ่มครึ่งที่บริเวณสระน้ำตระพังตระกวน ก่อนจะปิดท้ายวันด้วยการแสดงพลุ ตะไล ไฟพะเนียง ณ บริเวณสระน้ำวัดสระศรีครับ เต็มอิ่มสุดๆกับหลากหลายการแสดงมหรสพให้เลือกชมกันแบบต่อเนื่องไปจนดึกเลยครับ

          และกิจกรรมไฮไลต์อยู่ที่วันสุดท้ายครับ วันที่ 10 พฤศจิกายน พลาดไม่ได้จริงๆกับการแสดงแสง-เสียงบริเวณวัดมหาธาตุ ร่วมชมความรุ่งเรืองของเมืองสุโขทัย ราชธานีแห่งแรกของไทย โดยจะเปิดให้ผู้ร่วมงานเข้ารับชมการแสดงนี้ได้ 2 รอบ คือ ตอนทุ่มครึ่งและสามทุ่มครับ แล้วพอ 22.19 น. ก็จะเป็นกิจกรรมอาบน้ำเพ็งในวันสิ้นวสันตฤดูบริเวณลานพระบรมราชานุสาวรีย์พ่อขุนรามคำแหงมหาราชโดยคณะพราหมณ์ ถ้ามีโอกาสมางานลอยกระทงที่สุโขทัยล่ะก็ ไม่ควรพลาดจริงๆครับ

          นอกจากนี้ ในแต่ละคืนยังมีการเล่นไฟที่สวยงามตระการตา มีการประกวดกระทงใหญ่ กระทงเล็ก โคมชักโคมแขวน พนมหมาก พนมดอกไม้ ประกวดนางนพมาศ และศิลปะการต่อสู้ด้วยกระบี่กระบอง มวยคาดเชือก การแข่งขันหมากรุกไทย และอื่นๆอีกเพียบเลย เรียกได้ว่างานนี้มีครบเลยครับ

          แต่ขอบอกไว้ก่อนนะครับว่า งดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์!! ใครสนใจมาร่วมงานล่ะก็ อย่าลืมให้ความร่วมมือกันด้วยนะครับ ส่วนใครที่ต้องการข้อมูลอื่นๆเพิ่มเติมล่ะก็ สามารถติดต่อได้ที่ ททท. สำนักงานสุโขทัยครับ โทร. 055-616-228-9 หรือที่การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยก็ได้เช่นกัน โทร.1672

ลอยกระทงสายไหลประทีป 1,000 ดวง จ.ตาก

9-12 พฤศจิกายน

          อีกหนึ่งประเพณีลอยกระทงที่สืบทอดกันมากว่าร้อยปี ก็คือ ประเพณีลอยกระทงสายของจังหวัดตากนั่นเองครับ ปัจจุบันถือเป็นประเพณีที่ชื่อเสียง และเป็นเอกลักษณ์ของจังหวัดตากเลยล่ะ เห็นในภาพถ่ายว่าสวยแล้ว ของจริงนี่ประทับใจสุดๆไปเลยครับ แต่ก่อนอื่นเราไปรู้จักกระทงที่นำมาลอยเป็นกระทงสายกันก่อนดีกว่าครับ ว่าเป็นยังไง มีลักษณะแตกต่างจากที่อื่นยังไงบ้าง...

          สิ่งแรกเลยที่เป็นจุดเด่นของกระทงสายก็คือ การนำวัสดุธรรมชาติอย่างกะลามะพร้าว มาทำเป็นกระทงครับ เรียกได้ว่านอกจากจะสวยสดงดงามแล้ว ยังเป็นการช่วยอนุรักษ์ธรรมชาติอีกด้วย เยี่ยมยอดไปเลย นอกจากนี้ กระทงที่นำมาลอยยังมีลักษณะที่แตกต่างกันโดยสามารถแบ่งได้ถึง 3 ประเภทด้วยกัน นั่นก็คือ กระทงนำ กระทงตาม และกระทงปิดท้ายครับ

          มาว่ากันที่กระทงนำกันก่อน กระทงชนิดนี้ก็จะเน้นความสวยงามเป็นหลักครับ ตกแต่งอย่างประณีตบนแพหยวกกล้วย ส่วนตัวกระทงจะทำมาจากใบตองหรือวัสดุธรรมชาติครับ ซึ่งกระทงประเภทนี้จะใช้ลอยก่อนเป็นลำดับแรก ก่อนที่จะตามด้วยกระทงตามครับ ซึ่งกระทงประเภทนี้ ประกอบไปด้วย 2 ส่วน คือ ตัวกระทงและไส้กระทงครับ สำหรับตัวกระทงนั้นจะทำมาจากกะลามะพร้าวแห้งที่ไม่มีรูครับ และไส้กระทงเลือกใช้ได้หลายแบบ จะเป็นขี้ไต้ แกนข้าวโพดหรือซางข้าวโพด กาบมะพร้าว ตีนกา ผ้าชุบน้ำมันก็ได้ ใช้ได้หมดเลยครับ แล้วพอลอยกระทงตามแล้ว ต่อไปก็จะเป็นกระทงปิดท้ายล่ะครับ กระทงประเภทนี้มีลักษณะคล้ายกระทงนำ แต่เล็กกว่าครับ สวยงามเหมือนกัน ใช้ลอยเป็นลำดับสุดท้ายเลย

          เป็นยังไงบ้างครับกระทงสาย มองไกลๆอาจจะคิดว่าเป็นกระทงแบบเดียวกันหมด แต่จริงๆแล้วไม่ใช่เลยครับ มีกระทงถึง 3 แบบ ลอยกันตามลำดับ ซึ่งพอกระทงลอยไปตามลำน้ำปิง ก็จะเรียงตัวกันเป็นสาย สวยงามมากๆเลยล่ะครับ เป็นอีกหนึ่งภาพประเพณีลอยกระทงที่แตกต่างจากที่อื่น แต่สวยงามไม่แพ้ที่ไหนๆเลยล่ะครับ

          หากสนใจชมประเพณีลอยกระทงสายที่จังหวัดตากล่ะก็ งานมีระหว่างวันที่ 9-12 พฤศจิกายนนี้นะครับ ที่บริเวณริมสายธาร ลานกระทงสาย เชิงสะพานสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ 200 ปี เตรียมพร้อมกันได้เลย ส่วนรายละเอียดเพิ่มเติมสามารถสอบถามได้ที่เทศบาลเมืองตาก โทร. 055-518-888 ททท. สำนักงานตาก โทร. 055-514-341-3 และการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย โทร. 1672

ประเพณียี่เป็ง จ.เชียงใหม่

8-11 พฤศจิกายน

แสดงความคิดเห็น